اتوماسیون یک مدیریت متمرکز بر کلیه فرایندهای یک سیستم به طور شبانه روزی می باشد که با اجرای آن بین تجهیزات مختلف واحدهای آبیاری اعم از چاهها، ایستگاه های پمپاژ، ایستگاه کنترل مرکزی و … ارتباط لازم برقرار می شود که با دریافت اطلاعات جامع، کامل از این واحدها میتوان بیشترین کارایی با کمترین هزینه را ایجاد کرد. بدین منظور با نصب تجهیزات کنترل اتوماتیک و کنترل از راه دور و سیگنال های فرمان، پارامترهای زراعی مختلفی همراه با اطلاعات هیدرولیکی و پارامترهای هواشناسی به صورت لحظه ای دیده شده و کنترل می گردند مانند کنترل مقدار آب لازم با توجه به نوع گیاه و پارامترهای هواشناسی مانند رطوبت نسبی، سرعت و جهت باد، درجه حرارت، ساعات آفتابی و میزان بارندگی و همزمان از طریق کنترل دور الکتروپمپ ها، دبی و فشار مورد نیاز شبکه در حد مطلوب نگهداشته می شود.چنین سیستمی متشکل از مجموعه سخت افزار و نرم افزار است.
بخش سخت افزاری آن شامل تایمر، شیر برقی، کنترلر و… میباشد. همچنین بخش نرم افزاری قادر است موارد زیر را بررسی کند:
- نمایش اطلاعات هواشناسی منطقه
- نمایش فشار، مقدار جریان و ولتاژ هر الکتروپمپ
- نمایش مقدار رطوبت خاک و موقعیت تجهیزات آبیاری
- چاپ و ذخیره سازی تمام اطلاعات از قبیل نمودارها و جداول
- تعیین سطوح دسترسی مختلف برای پرسنل با سمت های متفاوت
- محاسبه مجموع ساعات فعال بودن هر پمپ
تایمر آبیاری
دستگاه تایمر آبیاری یک وسیله هوشمند برای اتوماتیک نمودن آبیاری و کنترل نیاز آبی گیاه میباشد. به وسیله این دستگاه میتوان مدت زمان آبیاری در هر دوره را نیز تعیین کرد که در هر تایمر این زمان متفاوت است. همچنین میزان آب خروجی نیز بر اساس برنامه ی کاربردی که روی این دستگاه اجرا می شود تعیین می شود. از این رو مهمترین شاخصه و ویژگی یک تایمر خوب، تعیین زمان آبیاری است که بهمنظور تنظیم آن عوامل متعددی مانند شرایط اقلیمی منطقه ی مورد نظرو شیب زمین موثر است. تایمر های آبیاری به دو منظور آبیاری خانگی ( مخصوص فضا های کوچک مانند باغچه – گلدان ها – فلاور باکس و … ) و آبیاری اتوماتیک ( مخصوص باغ های بزرگ با بیش از ۶۰ درخت – مزارع کشاورزی – زمین های فوتبال – زمین گلف و … ) بهکار میرود. تایمرهای آبیاری از نظر نوع تامین آب نیز متفاوتاند. برخی متصل به مخزنی با فشار ثابت در صورت نبود شیر آب و برخی دیگر متصل به شیر آب میباشد که فشار آن متناسب با فشار آب متغیر است و نوع دیگری از آن قابل اتصال هم به مخزن و هم به شیر آب است که بسته به شرایط موجود استفاده میگردد.
انواع تایمر آبیاری
تایمرهای آبیاری به دو دسته تک خروجی (Buddy) که تنها یک خروجی دارد و گیاه مطابق با یک برنامه آبیاری میشوند و دو خروجی (Buddy II) که برای هر خروجی میتوان یک برنامه خاص طراحی کرد، تقسیم میشوند. تنها تفاوت این دو مدل تعداد خروجی و برنامه آبیاری آنهاست که بسته به شرایط موجود مانند حجم منطقه تحت آبیاری، حجم آب مورد نیاز برای آبیاری، نحوه قرار گیری گیاهان در منطقه مذکور، هزینه و یا… میباشد و بر طبق آن انتخاب میگردد.
اجزای تشکیل دهنده تایمر آبیاری
- ورودی آب
- خروجی آب
- صفحه نمایش (نشاندهنده مقدار باتری باقی مانده، عکس شیر آب به هنگام شروع برنامه آبیاری، زمان فعلی و زمان شروع برنامه، مدت زمان آبیاری، فاصله بین دوره های آبیاری و نمایش اتوماتیک زمان باقی مانده تا شروع برنامه آبیاری بعدی)
- دکمه های عملگر (شامل خاموش یا غیر فعال کردن، تنظیم دستی آب، قفل کودک، تایید مراحل و…)
- محل نصب باتری
مزایای تایمر آبیاری
- صفحه نمایش دیجیتالی بزرگ و کاربری بسیار ساده
- ضد آب
- قابل استفاده برای سیستم مه پاش
- امکان تنظیم برنامه آبیاری برای هر خروجی به صورت مجزا
- کیفیت ساخت بسیار بالا
- سهولت در نصب
- طول عمر باتری بسیار بالا
- دارای قابلیت Rain Delay برای غیر فعال سازی موقت هنگام بارش باران
- دارای فیلتر آب فلزی باکیفیت برای جلوگیری از ورود رسوبات
- کارایی با حداقل فشار آب
- عدم نیاز به برق شهری و کارکرد با باتری برای جلوگیری از خطر برقگرفتگی یا قطع برق
- نمایش درصد باتری و وجود آلارم میزان مصرف در صفحه نمایشگر
معایب تایمر آبیاری
تایمر های آبیاری اتوماتیک، نسبت به یخ زدگی آب حساس هستند و اگر در فصل زمستان لازم است که از شیر آب جدا در منزل نگهداری شود.
شیر برقی
شیر برقی شیری است که با اعمال نیرویی الکتریکی و مغناطیسی وظیفه قطع و وصل و تنظیم جریان سیال را در لوله یا Pipe را بر عهده دارد. عنصر عملگر در شیر برقی میتواند سولنوئید یا موتور برقی باشد که موتور برقی کاربرد کمتری دارد و معمولا از سولنوئید استفاده میشود. یک سولونوئید از دو قسمت اصلی بدنه و بوبین (شامل یک سیم پیچ با خاصیت مغناطیسی بالا) تشکیل شده است. ساز و کار این شیر به اینگونه است که با رسیدن فرمان به بوبین، کویلِ بوبین تحریک شده و یک میدان مغناطیسی بزرگ ایجاد میشود که این میدان باعث واردشدن نیرو به پیستون شده و فنر داخل محفظه را فشرده میکند، در نتیجه مسیر سیّال باز شده و سیال عبور میکند و پس از قطع جریان نیرو از بین رفته و فنر پیستون را به حالت اولیه باز میگرداند و مسیر بسته میشود.
اجزای شیر برقی
- بدنه
- ورودی سیال یا پورت ورودی
- خرووجی سیال یا پورت خروجی
- بوبین
- سیم پیچ
- سیم ورودی به بوبین
- پیستون
- فنر
- روزنه
انواع شیر برقی
شیر برقی بر اساس نوع عبور سیال به دو گروه تقسیم میشود. اگر تعداد پورتهای ورودی و خروجی به شیر دو عدد باشد در این حالت شیر تک حالته است و جریان سیال یا قطع و یا وصل میگردد. اما در حالتی که تعداد پورت سه عدد باشد شیر دو حالته بوده و قادر است سیال را در دو مسیر مختلف هدایت کند. همچنین شیر برقی از لحاظ جریان الکتریکی به دو صورت NC (در صورت قطع جریان الکتریسیته جریان سیال نیز قطع میشود) و NO (به سیال اجازه عبور سیال را در زمان قطع عبور جریان را میدهد) تفکیک میگردد که مبنی بر شرایط موجود انتخاب میگردند.
نکات حائز اهمیت در انتخاب شیر برقی
- ولتاژ و جریان شیر برقی نوع ولتاژ اعمالی به آن ها
- حداکثر زمان روشن بودن آن ها
- نوع شیر
- اندازه دهانه
- نوع فشار
- مواد یا محیطی که شیر میتواند در آن کار کند
- نوع اتصال برای هر دستگاه
ویژگی های شیر برقی
- راهاندازی سازوکار با نیروی اندک
- نصب در مکان های خطرناک دارای بخارهای شیمیایی و محیط های قابل انفجار و یا بسیار داغ
- کوتاه شدن مسیر لوله کشی و تخلیه آسانتر سال از خط لوله
- کنترل از راه دور و همچنین از داخل اتاق فرمان
کنترلر
کنترلرها وسایلی برای هوشمند سازی سیستم های آبیاری نوین هستند که قادرند با استفاده از سنسورهای دما و آب و هوا ، آب دهی را مطابق با هوا تنظیم کنند و مقدار مورد نیاز آب را در زمان مناسب برای آبیاری محصولات کشاورزی در نظر گرفت. در حقیقت کنترلرها نوعی تایمر هستند که تفاوت آنها در تعداد ایستگاه مطلوب یا مورد انتظار کاربر میباشد. زمانی که کاربر میخواهد یک کنترلر تک یا دو ایستگاهه (یک و دو خروجی) استفاده نماید بهترین گزینه تایمر های آبیاری است و در صورت تعداد ایستگاه بیشتر استفاده از کنترلر مطرح است. معمولاً کنترلرها با تعداد چهار، شش، هشت و دوازده ایستگاهه موجود می باشند و میتوان با نصب هرتعداد شیربرقی روی آن مقدار حجم و زمان آبیاری را تنظیم و مدیریت کرد. همچنین برای نصب سیستمهای کنترلر آبیاری باید یک منبع ورود برق مانند برق شهری داشته باشد.
انواع کنترلر
کنترلرها در دو نوع بدون محفظه و محفظه دار هستند که به ترتیب به مدلهای فضابسته و فضا باز نیز معروفند. در حقیقت در مدل بسته دستگاه با دریافت و آنالیز اطلاعات از سنسور های تعبیه شده در خود وظایف لازم برای مدیریت آبیاری ارسال میکند. اما در فضای باز، آبیاری بخش های مختلف بر اساس تغییرات از پیش تعریف شده انجام میگردد، در نتیجه نیازی به نصب سنسورهایی مانند دما، تابش و رطوبت نمیباشد. همچنین این مدل هزینه کمتر و انعطافپذیری بیشتری نسبت به مدل فضابسته داراست.
اجزای کنترلر
دستگاه کنترلر بسته به نوع و برند فروش دارای شکلها و کلید های متفاوتی است لذا قسمت های اصلی همه کنترلرها بصورت زیر است:
- قسمت run به منظور ذخیره تنظیمات در حافظه
- قسمت current time شامل کلید های پیمایش برای تنظیم ساعت تاریخ
- قسمت start time تنظیم ساعت شروع آبیاری
- قسمت Run time تنظیم میزان زمان آبیاری برای هر شیر برقی
- قسمت water days تنظیم روز های آبیاری
- قسمت off به منظور خاموش کردن دستگاه یا تنظیم مجدد سیستم
ویژگی های کنترلر
- وجود بکآپ تعبیه شده به منظور حفظ و ذخیره برنامه سیستم
- حساسیت به تغییرات رطوبتی و تغییر روند کار سیستم (برای مثال قطع آبیاری در زمان بارش)
- نصب سریع و آسان
- تعمیرات و نگهداری با هزینه مناسب
- بازدهی و عملکرد بالا
- استفاده از باطری قابل تعویض در زمان قطع برق
- نظارت بر جریان ، خاموش کردن منطقه و هشدارهای ایمیل / پیامک برای نشت و لوله های شکسته
- برخورداری از وزن استاندارد