گسیلنده یا امیترها نازل‌هایی برای خروج و انتقال آب به گیاه هستند که آخرین و می‌توان گفت مهمترین جزء از یک سیستم موضعی هستند که متناسب به فشار، دبی، شکل و نحوه خروج آب به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هریک در کاربردهای گوناگون بکار می‌روند. این گسیلنده‌ها شامل قطره‌چکان‌ها و بابلرها هستند که هریک دارای ویژگی و انواع مشخص به خود هستند.
قطره چکان Dripper
قطره چکان یا دریپر آخرین اجزای یک سیستم آبیاری قطره‌ای است و به نازل هایی که وظیفه انتقال آب به گیاه را دارد گفته میشود. در حقیقت اصلی‌ترین قسمت سیستم آبیاری بوده و جایگاه مهمی را داراست. قطره‌چکان مقدار مشخص آب و یا مواد مغذی (کود و دیگر مواد غذایی) را از خطوط آبیاری به ریشه گیاه می‌رساند و سرعت جریان و فشار آب و فاصله آن‌ها از یکدیگر در تعیین الگوی این آبیاری نقش مهمی دارد. این جزء از سیستم بسیار کوچک بوده و ساخته شده از پلیمرهای باکیفیت است و متناسب با نوع استفاده و کاربردشان به انواع متفاوتی تقسیم‌بندی می‌شوند که انتخاب مطلوب آن‌ها می‌تواند نقش مهمی در صرفه‌جویی منابع آب و کنترل تنش آبی وارد به گیاه دارد.
انواع قطره چکان
قطره چکان‌ها یا دریپر بر اساس اینکه به چه صورتی روی لوله آبیاری نصب می‌گردند به دو دسته اصلی آنلاین یا روی خط و اینلاین یا درون خط تقسیم می‌شوند.
در نوع آنلاین هر قطره‌چکان بصورت جدا در بازار عرضه شده و به منظور استفاده در سیستم روی لوله آبیاری نصب میگردد و می‌توان متناسب با شرایط موجود فواصل قطره‌چکان را تنظیم کرد. ولی در نوع اینلاین قطره‌چکان درون خود لوله آبیاری نصب شده و قابل جداسازی نیست. دراین نوع قطره‌چکان دیافراگم‌هایی از جنس سیلکون وجود دارند که آب از روزنه آن‌ها خارج میشود. همچنین فواصل بین این روزنه ها قابل تغییر نیست اما تنوع در فواصل روزنه این لوله ها وجود دارد و متناسب با کاربرد می‌توان لوله دارای فاصله موردنظر را بکار برد.
قطره چکان های روی خط، خود به دو گروه تنظیمی یا ساده و خودتنظیم یا اتوماتیک تقسیم می‌شوند که تفاوت اصلی آن‌ها در تغییر و کنترل دبی و فشار آب خروجی از روزنه هاست که در برخی می‌توان دبی خروجی را تغییر داد و در برخی دیگر ثابت است.
قطره چکان خود تنظیم PC Dripper
این نوع قطره‌چکان برخلاف نوع ساده، بصورت اتوماتیک و خود تنظیم‌شونده است. بطوریکه دبی خروجی از نازل قابل تغییر نبوده و هر قطره‌چکان دبی ثابت و مشخص به خود را که مشخصات آن در روی قطره‌چکان نوشته شده است را داراست. برای مثال در صورتی که دبی قطره‌چکان 2 لیتر بر ساعت عرضه شده است همان مقدار 2 لیتر آب در یک ساعت از نازل‌ها خارج میگردد که متناسب با کاربرد و وسعت سطح کشت محصول، فشار سیستم و… دبی‌های متفاوت انتخاب می‌شوند. مزیت این قطره‌چکان عدم صرف وقت برای تنظیم آن‌هاست و در مناطقی که دارای اختلاف فشار هستند مناسبند. لذا قیمت بالای آن نسبت به نوع ساده از عیب آن محسوب میشود.
قطره چکان تنظیمی non-PC Dripper
در یک سیستم آبیاری ممکن است بر اثر عوامل و شرایط مختلف فشار ورودی به خطوط آبیاری کاهش و یا افزایش یابد و بطور کلی دارای نوسان باشد، لذا این عامل تاثیر سوئی بر عملکرد سیستم و در نهایت تغییر در روند خروجی آب از روزنه قطره‌چکان میشود. اگر در این سیستم آبیاری از قطره‌چکان‌های تنظیمی استفاده گردد، می‌توان با چرخش آن دبی خروجی از آن را متناسب با تغییرات فشار کم یا زیاد کرد که مشکلات نوسان فشار را برطرف می‌کند. مزیت این قطره‌چکان نسبت به نوع خود تنظیم علاوه بر امکان تغییر دبی خروجی از نازل‌ها، قیمت مقرون به صرفه آن است. البته این نوع قطره‌چکان معایبی نیز دارد. بطوریکه در مزارع بزرگ و سطح کشت‌های عظیم که تعداد قطره‌چکان بیشتر از 100 عدد است امکان تنظیم همه آن‌ها وجود ندارد و ممکن است باعث ایجاد آسیب به سیستم شود.
مزایای استفاده از قطره چکان
- صرفه جویی در مصرف آب
- افزایش راندمان محصول
- کاهش شوری
- کاهش نیروی کارگری و هزینه های آن
- امکان کود و سم دهی
- نصب و اجرای آسان
- کنترل و کاهش تنش وارد به گیاه
گرفتگی قطره چکان و مبارزه با آن
از آنجایی که روزنهقطره‌چکان‌ها کوچک می‌باشد لذا ممکن است با املاح، شن و ماسه، قسمت‌هایی از گیاه، رسوبات آهن و … مسدود گردد که مسئله مهمی است. به منظور رفع این مشکل می‌توان از راه‌حل متعددی استفاده کرد. در درجه اول نصب ایستگاه فیلتراسیون برای سیستم قطره‌ای الزامیست که بخشی از آن را حل می‌کند. از دیگر فرآیندهایی که می‌توان انجام داد تزریق علف‌کش به منظور جلوگیری از رشد ریشه گیاه و هیپوکلریت برای از بین بردن ژله‌های باکتری به سیستم است. همچنین می‌توان با کنترل Ph از ایجاد رسوبات در سیستم جلوگیری کرد.
بابلر Bubbler
بابلر ها که به آبفشان نیز معروفند نوعی آبیاری قطره‌ای به حساب می‌آیند با این تفاوت که در این نوع آبیاری به جای استفاده از قطره‌چکان، از نازل‌های مخصوص بابلر بکار گرفته میشود. دبی عبوری از بابلرها بیشتر از قطره‌چکان است و بطورکلی مقدار آب خروجی از آن بیشتر از سرعت نفوذ خاک است. به همین منظور بایستی حوضچه کوچکی در پای گیاه برای نگهداری آب ایجاد کرد. بابلرها آب را بصورت نوار باریک به گیاه منتقل می‌کنند و در صورت افزایش فشار آب بصورت قارچی خارج میشود. به دلیل عدم گرفتگی این نوع گسیلنده نیازی به نصب فیلتراسیون نداشته و در مکان‌هایی که کیفیت آب مطلوب نیست استفاده میشود.
اجزا، نصب و انواع بابلرها
آبفشان‌ها از سه قسمت پایه (یا خنجر)، نازل و توری تشکیل شده‌اند. پایه بابلر همانند نام آن وظیفه نگهداری بابلر در خاک را دارد و مانند میخ پلاستیکی روی خاک نصب و بابلر بروی آن قرار می‌گیرد. قسمت نازل آن محل خروج آب است که این مقدار دبی متغیر است و با تغییر فشار آب کم یا زیاد میشود. همچنین فیلترهای توری که جزء دیگری از بابلرها هستند در داخل نازل‌ها قرار می‌گیرند که وظیفه فیلتراسیون بابلرها را برعهده دارد. در نهایت توسط یک لوله (پلی اتیلن) آبیاری به لوله اصلی متصل میشود.
بابلرها متناسب با نوع کاربرد به انواع مختلفی از لحاظ تحمل فشار از 1.5 تا 17 اتمسفر تقسیم می‌شوند. همچنین همانند قطره‌چکان دارای نوع دبی ثابت (غیرقابل تنظیم) و تنظیمی تقسیم می‌گردند. در نوع تنظیمی دبی خروجی را می‌توان متناسب با شرایط موجود تغییر داد بطوری که با پیچاندن کلاهک بالایی آن مقدار آب خروجی تغغیر می‌کند. در نوع دبی ثابت دبی خروجی تغییر نمی‌کند و مقدار مشخص آب از خود عبور می‌دهد. همچنین نوعی از بابلرها بصورت مخفی شونده هستند که مناسب برای آبیاری فضای سبز هستند.
ویژگی بابلرها
- هزینه نگهداری پایین نسبت به قطره چکان
- احتمال گرفتگی پایین در اثر املاح و رسوبات
- مقاوم به خوردگی، سابیدگی و شکستگی
- دارای استحکام و دوام بالا
- تنوع در دبی و فشارهای مختلف
- دارای فیلترهای قابل شستشو
- امکان آبیاری چندین بوته و گیاه
کاربرد بابلر
- آبیاری درختان و باغات، خصوصاً آبیاری نخیلات، پسته، مرکبات و درختان بزرگ و کهنسال
- آبیاری در زمین‌هایی که کیفیت آب نامطلوب دارند
- آبیاری بوته‌ها و گلکاری‌ها در فضای سبز
به منظور دریافت مشاوره , آگاهی از لیست قیمت و سفارش محصولات با مشاورین و کارشناسان شرکت گذرگاه صنعت و تجارت ایرانیان تماس حاصل فرمائید .
89 200 888 –021
فکس : 15 230 888 –021
سلام
اين مطلب بسیار ساده بیان شده بود و بسیار کاربردی و آموزنده بود
سلام
خواهش میکنم علیرضا جان