الکتروموتور های ضد انفجار به موتور هایی گفته می شود که در محیط های قابل انفجار ( Explosion) ، اشتعال ( Falamable) مخاطره امیز (Hazardious ) از لحاظ مجاورت با گازها و مواد محترقه و قابل اشتعال به کار می رود .
به طور کلی در چنین محیط هایی که امکان تشکیل مثلت آتش با جرقه ای از سوی سیستم الکتریکی موتور تکمیل می شود لذا موتور باید از حفاظت ویژه ای برخوردار باشد تا باعث احتراق نشود و یا انفجار صورت گرفته را در خود خنثی نماید.
از جمله مواردی که در اثر بی توجهی به این موضوع رخ داده است میتوان انفجار در پالایشکاه ها معادن و همچنین بروز آتش سوزی در کارخانه جات رسیندگی و بافندگی در اثر عدم استفاده از تجهیزات ضد انفجار نام برد.
الکتروموتور ضد انفجار به گون ای طراحی شده است که انفجار احتمالی درون آن به بیرون منتقل نشود و یا عمل آب بندی در حدی صورت گرفته باشد که هنگام استفاده در میط های حاوی گازهای قابل انفجار،از ورود گاز به داخل الکتروموتور و خطرانفجار آن جلوگیری کند.
جنس الکتروموتور ضد انفجار باید از مواد مقاومی ساخته شده باشد که در صورت بروز انفجار احتمالی استحکام خود را از دست ندهد و همچنین جنس به کار گرفته شده در این موتور ها باید در برابر خوردگی مقاومت بالایی داشته باشد زیرا ایجاد خوردگی باعث از بین رفتن نشت بندی شود که این برخلاف طراحی الکتروموتور ضد انفجار است.
در برخی از صنایع حساس همچون صنایع نفت ،گاز،پتروشیمی،داروسازی،رنگ سازی،کارخانه های سیمان ،صنایع شیمیایی،خودروسازی و … به دلیل وجود گازهای قابل اشتعال و انفجار و گرد و غبار های قابل انفجار،استفاده از از تجهیزات الکتریکی می تواند خطرات و صدمات غیر قابل جبرانی را به بار آورد.
ازین رو این دستگاه ها باید طوری طراحی و تولید و نصب شوند که تمهیدات حفاظتی لازم در برابر شوک الکتریکی،جرقه،..را به منظور جلوگیری از بروز هر گونه خطری اندیشیده باشند.
فضاهای مستعد خطر به طور کلی به دو دسته معادن زغال سنگ و غیر معادن گروه بندی می شوند.
1- گروه معادن:به دلیلی شرایط خاصی که در هر معدن وجود دارد ،از استانداردهای جهانی در طبقه بندی و گروه بندی این مناطق استفاده نمی شود و هر کشور با توجه به قوانین خود یکسری از قوانین و دستورالعمل هایی را در این مورد وضع نموده است.
2- گروه غیر معادن:در این دسته ، فضاهای مستعد خطر مطابق ماده شماره 500 آیین نامه برق کشور آمریکا (NEC) به سه کلاس طبقه بندی می شوند:
Class I : مکان هایی که در آن ها گاز ها یا بخار های قابل اشتعال به طور طبیعی وجود دارند و یا ممکن است برا اساس شرایط به وجود آیند.
Class II : مکان هایی که در آن ها غبارهای قابل اشتعال وجود دارد و یا ممکن است غبارهای برخی از فلزات ،غلات،ذغال و نظایر آن ها به طور طبیعی وجود آید.
Class III : مکان هایی که در آن ها فیبر ها و تارهای اشتعال وجود دارد و یا امکان تشکیل آن ها هست.
استاندارد IEC که در اروپا و بیشتر کشورهای جهان بکار می رود فقط شامل فضاهایی می باشد که در آن ها گازها و بخارات قابل اشتعال وجود داشته Class 1 استانداردNEC را شامل می شود و در صنایع شیمیایی و هیدروکربنی کاربرد دارد.
در این استاندارد فضاها بر حسب میزان گازهای قابل اشتعال به سه ZONE یا منطقه تقسیم بندی می شوند که عبارتند از:
فضاهایی است که در آن گاز و هوای قابل اشتعال موجود بوده و برای مدت طولانی وجود خواهد داشت حدودا بیش از 1000 ساعت در سال.این فضا در استاندارد آمریکایی divisional 1 محسوب می شود.
عمدتا در zone1 هیچ الکتروموتور ضد جرقه یا تجهیزات برقی نصب نمی شود.
فضاهایی که در آن مخلوط گاز و هوا به میزان قابل اشتعال در شرایط عادی بهره برداری به طور متناوب وجود ندارد (بین 10 الی 1000ساعت در سال).این فضا همچنین در DIVISIONAL 1 قرار می گیرند.
در این محیط ها یا شرایط عادی برای مخلوط شدن گاز و هوا به میزانی که اشتعال رخ دهد را نداشته و یا اگر این شرایط وجود داشته باشد برای مدت کوتاه تداوم دارند.حدود 1 تا 10 ساعت.
ماند گازها سه منطقه مستعد خطر به نام های ZONE22,ZONE21,ZONE20 تعریف شده است که در واقع به ترتیب ZONE های 0و1و2 در طبقه بندی گازها هستند.
منطقه ای که در آن شرایط عملیاتی نرمال ،غبارات قابل انفجار،به صورت توده ای ابری یا به کرات وجود دارد و مقدار و غلظت آن ها به نحوی است که قابلیت انفجار و اشتعال در هنگام ترکیب با هوا را دارد.
ممکن است این غبارات به صورت توده ی ابری ف از لایه های غیر قابل کنترل و ضخیمی که بر روی وسایل و تجهیزات ف انباشته شده اند تشکیل شده باشند که بازهم همین خاصیت قابل انفجار بودن را دارا هستند.
این لایه ها و یا توده های ابر مانند میتوانند در داخل فضاهای محدود عملیاتی تشکیل شوند و محیط را مستعد خطر سازند این منطقه نظیر zone0 در محیط های گاز یا بخارات قابل اشتعال می باشند.
منطقه ای است که در آن شرایط نرمال عملیاتی ممکن است توده ی غبار ابر مانند قابل انفجار به مقدار کافی برای ترکیب با هوا و ایجاد یک ترکیب غبار هوای قابل انفجار بوجود اید .این منطقه نظیر zone1 در محیط های مستعد خطر گاز یا بخارات قابل اشتعال است.
منطقه ای است که در شرایط نرمال عملیاتی ممکن است به ندرت توده های ابری غبارات قابل انفجار بوجود آید و به مدت کوتاهی ادامه داشته باشند ویا در شرایط غیر نرمال عملیاتی تجمعی از لایه های غبارات غبارات قابل انفجار بوجود آیند که در صورت ترکیب با هوا تبدیل به غبار مستعد انفجار شود این منطقه میتواند اطراف دستگاه هایی که در اثر عملیات به دور خود غبار مواد عملیات را در فضای وسیعی پراکنده می کند و بوجود آید این منطقه نظیر zone2 در محیط های گازهای قابل انفجار است.
لازم به ذکر است که عبارت EEx مشخص کننده الکتروموتور مورد استفاده مناطق خطرناک انفجاری بوده و نشان دهنده ضد انفجار بودن موتور است وهمچنین حرف دوم که بعد از EEx نوشته می شود نشان دهنده نوع حفاظت موتور می باشد.
الکتروموتور ضد انفجار EEx d : در این مدل از الکتروموتور ضد جرقه اگر جرقه یا احتراقی صورت گیرد به هیچ وجه قابلیت انتشار به بیرون الکتروموتور را ندارد و نمی تواند باعث احتراق در محیط گردد.پوسته این موتور ها ضخیم بوده و وزن آن ها از سایر مدل های ضدانفجار دیگر سنگین تر می باشد.مورد استفاده در zone
الکتروموتور ضد انفجار EEx p : در این مدل از موتور ضد جرقه ،محیط داخلی الکتروموتور توسط هوا یا گاز بی اثر تحت فشار قرار می گیرد و به این صورت اتمسفر خارجی جدا می شود و احتمال بروز انفجاربه مقدار بسیاری کاسته می شود.مورد استفاده در zone 1
الکتروموتور ضد انفجار EEx n : در این مدل که به عنوان الکتروموتور ضد جرقه نیز عنوان می شود در طراحی آن ها شرایطی مود نظر قرار گرفته تا هنگام کار چه در شرایط عادی و یا غیر عادی هیچ نوع جرقه ای که باعث احتراق اتمسفر انفجاری محیط گردد ایجاد نشود.مورد استفاده در zone 2می باشند و معمولا در zone1 استفاده نمی شوند.
الکتروموتور ضد انفجار EEx e : این مدل نیز شبیه مورد EExn بوده با این تفاوت که تمهیدات سختگیرانه تری در طراحی آن صورت گرفته است و میتوان آن را به عنوان الکتروموتور ضد جرقه نیز یاد کرد.
نتیجه میگیریم که ضریب امنیت الکتروموتور ضد جرقه به این صورت است که EExd>EExp>EExe>EExn می باشد.
اگر دستگاه همزمان شامل چند حفاظت باشد،در این موارد به جای استفاده از یه حرف بعد از EEx ،از چند حرف استفاده می شود.که نشان دهنده ای این است که این موتور حفاظت های مختلفی را شامل می شود.
با توجه به دمای آستانه اشتعال،موتور ضد انفجار در شش دسته دمایی قرار می گیرد.
که این دماها نشان دهنده ی حداکثر دمای داغ ترین بخش موتور می باشد.
T1: بالای 450 درجه سلسیوس
T2 : از 300 تا 450 درجه سلسیوس
T3 : از 200تا300 درجه سلسیوس
T4 : از 135 تا 200 درجه سلسیوس
T5 : از 100تا 135 درجه سلسیوس
T6 : از85 تا 100 درجه سلسیوس
انتقال گازها و جابجایی سوخت
جایگاه پمپ CNG , پمپ بنزین
انواع میکسر و همزن
صنایع نفت و گاز و پتروشیمی
صنایع رنگ سازی
صنایع الکل سازی
صنایع نظامی و هسته ای
صنایع شیمیایی
به منظور دریافت مشاوره , آگاهی از لیست قیمت و سفارش محصولات با مشاورین و کارشناسان شرکت گذرگاه صنعت و تجارت ایرانیان تماس حاصل فرمائید .
شماره تماس : 20089 888 - 021
فکس : 23015 888 - 021
